تروریست

در پنجاه سالگی بیوه شد و به تنهایی و با مشقات زیاد و با باورهای عمیق مذهبی تربیت شش فرزندش را عهده دار میشود با این جمله خسرو حسن زاده مادر ۸۴ ساله اش نجیبه حسن زاده را به بینندگان نمایشگاه اش معرفی میکند این جمله بر روی پلاکی نوشته شده که بی شباهت به سندی منگوله دار نیست و چهار کار مجموعه «تروریست» خسرو را همراهی میکند باورهای عمیق در این جمله تأکید بر مفهومی است که در دیگر پلاکها نیز تکرار می.شود ریحانه حسن زاده یکی از دو خواهر هنرمند که در این مجموعه موضوع کار قرار گرفته است چند سفر زیارتی به مکه کربلا و سوریه داشته است در حالی که عظیمه حسن زاده به «دعاگویی نیایش و شرکت در مراسم مذهبی در بین اطرافیان «شهره است. موضوع آخرین کار مجموعه خود هنرمند است که چند نمایشگاه هنری با موضوع مذهبی و فرهنگ مردمی در ایران و خارج از کشور داشته است.»

شکی نیست که هنرمند در تلاش است تا به واسطه مجموعه «تروریست» هویتی را بازیابی کند که از آن خودش .نیست او میکوشد نگاه خریدارانه آن «دیگری» را از آن خود کند و این «دیگری» همان نگاه شهلاچشم غرب است تنها نگاهی که در عالم هنر وزن دارد تمامی هنرمندانی که در کشورهای غیر غربی به کار مشغولند – و مایل به حضور در پیشگاه هنر معاصر – باید رابطه شان را با این نگاه مشخص .کنند آنها راهی صعب را برای تثبیت هویت هنری خویش در پیش دارند راهی که از دالانهای تودرتوی موزه ها و شریانهای خون رسانی بنیادها و تشکیلات هنری عبور میکند.

با نگاهی به پیکره کارهای خسرو میتوان به خوبی به ماهیت این سیر هنری پی برد. مجموعه «نقاشیهای قدیمی (۱۳۶۷ – ۱۳۷۷) اشخاصی را به تصویر میکشد که اغلب از میان خویشان هنرمند در فضاهایی خودمانی و صمیمی قرار گرفته اند در این مجموعه نیز نجیبه حضور دارد، اما پس زمینه حضورش هزار تکه ای از نشانه های مذهبی را پرده نمی گیرد. چند سال بعد در مجموعه «تروریست» او بر بینندهاش قالب ،است و اشباحی آن دنیایی پشت اش را گرم می.کند نجیبه بی دغدغه است از بیننده اش چیزی نمی طلبد نه دلسوزی و نه ترس و نفرت نگاه بیننده قادر به خوانش چهره اش نیست – نه خوشی و نه سرسختی در آن نمود می.کند اگر چه شیوه نشستن او بر روی زمین تهدید آمیز ،نیست جایگاهاش در میان اشباحی که احاطه اش کرده اند تخم ترس را در دل بیننده می.کارد نگاه مستقیم ،او به خاطر ابعاد بزرگاش بیننده را تحت نظر دارد بدون آنکه به نگاه این بیننده محتاج باشد.

عناصر دیگری هم هست که در تأثیرگذاری کارها مدخلیت دارد. ابعاد کارها بیننده در مقابل کار شش لتهای عظیم احساس حقارت میکند؛ مدیوم انتخابی سيلك سكرين در زمان انقلاب ۱۳۵۸ و تا به امروز برای تبلیغات مذهبی مورد استفاده قرار میگرفت؛ پیام مستقیم پلاك (سند منگوله دار) تلاقی گاه پیش زمینه خنثی و پس زمینه وهم آلود است؛ پیام مخفی تصویر هنرمند بر خلاف زنانی که در این مجموعه رخ مینمایند در خارج از خانه است و به نظر میرسد که او میان زمین و آسمان معلق است. برعکس مادر و خواهرانش او اشیایی خاکی و زمینی را در دست دارد. در پشت سرش طبیعت است که بی شباهت به بهشت خیالی سلاح به دستانی نیست که تصاویر خود را بر روی وب سایت مدعی تروریسم قرار میدهند.

مجموعه «تروریست» جایگاهی مهم در حیات هنری خسرو حسن زاده دارد. تغییر و تحولاتی که هنرمند در طی سالیان در معرض شان بوده اینجا به نقطه عطفی میرسد از یک طرف او دیگر به جامعه خود با دیدگاهی انتقادی نمی نگرد مجموعههای «جنگ» و «فاحشه» از طرف دیگر در جستجوی نشانههای بیرونی هویت نیز نیست مجموعه های «چادر» و «پهلوان». «تروریست» همزمان اعاده حق و اعلام موجودیت مستقل از سیطره نگاه غربی ،است و در هر دو رویکرد با شکستی بنیادین مواجه می شود اعاده حق تنها از طریق توسل به نظام قضایی غربی میسر و تنها راه اثبات استقلال هنری متقاعد کردن غربی است که این استقلال صورت پذیرفته این شکست بنیادین ،هنرمند کارش را در میان کارهای هنری غیرغربی از ویژگی خودآگاهی سیاسی برخوردار میکند.