فاحشه

تابستان ۱۳۷۰ اجساد زنانی که بر اثر خفگی به قتل رسیده بودند در مشهد پیدا شد مشهد شهری مقدس است که حرم امام رضا در آن واقع شده و زیارتگاه شیعیان .است تقوا و تجدد در این شهر با یکدیگر در آمیخته اند. مانند سایر شهرهای ،ایران در مشهد نیز مهمترین وسیله نقلیه عمومی تاکسیهای مختلطی هستند که در آن مردان و زنان بیگانه به سختی درکنار یکدیگر مینشینند تاکسی همچنین به عمده ترین محل برای فحشا تبدیل شده است. عصبانیت از اینکه همسرش در تاکسی با تن فروشان اشتباه گرفته شده بود سعید حنایی را تحریک به قتل زنانی که از دید او به فحشا تن میدادند کرده بود. او پس از دستگیری اعتراف کرد شانزده زنی را که اغوا کرده و همراه خود به خانه آورده بود را خفه کرده است. اوحتی در برخی از موارد زنان را با روسری خودشان به قتل میرسانده این قتلها به دلیل روشی که حنایی قربانیان ناتوان خود را به دام مینداخته به «قتلهای عنکبوتی» معروف شده اند.

برخی از زنانی که به قتل رسیده اند در گذشته به دلیل تن فروشی یا بزهکاریهای مرتبط با مواد مخدر دستگیر شده بودند روزنامه های بزرگ کارت عکس پلیس از مقتولین را در کنار صحنه وقوع جنایت چاپ کردند چاپ همزمان عکسهای تحریک کننده زنان با حجاب در دو حالت بزهکار و جنازه نگرانی مردم را نسبت به قتلهای زنجیره ای به اوج رسانید. بسیاری از خبرگزاریهای ایران این قضیه را به عنوان یک مسئله سیاسی تلقی کرده و اصلاح طلبان و یا محافظه کاران را مسئول شرایط اجتماعی موجود، که به فحشا و قتلهای پیامد آن انجامیده ،بود قلمداد کردند مجلات زنان و وبلاگها با اشاره به پیامدهای جنسی ،فقر افزایش اعتیاد به مواد مخدر و مشکلات آمده از نظام اخلاقی که استوار به قدرت نظامیست، تحلیل موشکافانه تری داشتند.

در یک فیلم مستند تاثیر گذار به نام و عنکبوت آمد مازیار بهاری سازنده فیلم در زندان با قاتل قبل از محاکمه و اعدام مصاحبه ای کرده است. این فیلم ،مستند کند و کاوی درباره منطق قاتل کرده و نمایانگر روان پریشی عمیقی است که در پشت حس اخلاقیات مذهبی قاتل پنهان است. نویسنده متن فیلم خسرو حسن زاده (نقاش) این سوال بنیادی را مطرح میکند «قربانی در این بین کیست؟

مداخله هنری مستقیم حسن زاده در ارتباط با این قتلها مجموعه ای از آثار هنری تحت عنوان «فحشه» این حس دوپهلویی را افزایش میدهد. حسن زاده با استفاده از تکنیکهای رسانه ای چاپ و نقاشی کارت عکسهای مجرمین را به نوع دیگری در کنار صحنه حادثه می چیند. کارت عکسهای پلیس تبدیل به مدرک در پرونده قتلی میشوند که خود به عکس صفحه اول روزنامه ها و در نهایت به هنر سیاسی تبدیل می.شوند. تصاویر دگرگون می شوند ؛ اسناد دولتی حاکی از جنایت، تبدیل به تفسیر هنرمند از جامعه میشوند. همانگونه که اندی وارهل موضوعات عادی روزمره را به نمادهای تصویری برمی گرداند مجموعه کارهای حسن زاده شبکه پیچیده جنسیت و قدرت را در ایران امروز مورد تاکید قرار میدهد زنان با حجاب نمایانگر تسلیم شدن جامعه در برابر حاکمیت مذهبی و همچنین سکولارند این کارت عکسهای مقتولین با حجاب – که توسط یک قاتل زنجیره ای که خود را حافظ اخلاقیات میانگارد به قتل رسیده اند – پیامدهای نگران کننده ساختار سنتی جایگاه زن در جمهوری اسلامی ایران را مورد تاکید قرارمی دهد. آنچه به جا می ماند – چنانکه حسن زاده به ما خاطر نشان می سازد – نگاه زن است؛ سر به زیر و در عین حال سخت.